دکتر ایتبس

• مطابق آیین‌نامه ACI318-14، کنترل برش چشمه اتصال در سازه های بتنی فقط در قاب‌های خمشی ویژه الزامی است و برای قاب‌های خمشی متوسط ضابطه‌ای داده نشده بود و به عبارتی الزامی به انجام این کنترل وجود نداشت و در مبحث نهم ویرایش ۱۳۹۲ هم دقیقاً همین رویه وجود داشت. اما در آیین‌نامه ACI318-19 و مبحث نهم ویرایش ۱۳۹۹ کنترل برش در چشمه اتصال قاب‌های خمشی متوسط الزامی شده است.

  تفاوت بین ضوابط قاب خمشی متوسط و ویژه برای برش چشمه اتصال به صورت زیر می باشد:

  ۱- در قاب ویژه نیروهای آرماتورهای طولی تیرها در ناحیه اتصال باید با فرض تنش تسلیم 1.25 Fy محاسبه شود.

  ۲- ضریب کاهش مقاومت برشی در گره اتصال برای سازه های با قاب خمشی متوسط برابر با φ=0.75 و برای سازه های با قاب خمشی ویژه برابر با φ=0.85 می باشد.

   

1. قاب خمشی ویژه

•  برای کنترل برش چشمه اتصال در قاب خمشی ویژه کافی است که گزینه  (Joint Shear Control)  فعال باشد. البته در این حالت می بایست نوع شکل پذیری سازه توسط کاربر در فایل اولیه بر روی Special قرار گرفته باشد.

   

1. قاب خمشی متوسط

• با توجه به اینکه در هنگام تولید این متن راهنما همچنان آیین نامه های موجود در نرم افزار ایتبس 2019 ، برش اتصال را در قاب های متوسط کنترل نمی کند،‌ گزینه ای تحت عنوان (Consider Secondary Model (Sway Intermediate)) در اختیار کاربر قرار گرفته است تا کنترل برش چشمه اتصال در قاب های خمشی متوسط نیز انجام گیرد.

• در این حالت نرم افزار فایل کمکی با شرایط زیر را در هر مرحله از کنترل برش چشمه اتصال تولید می نماید:

  ۱- سطح شکل‌پذیری ستون‌های بتنی در حالت ویژه و سطح شکل‌پذیری تیرهای بتنی متوسط انتخاب می گردد تا نیروی وارد بر چشمه اتصال با فرض Fy محاسبه شود.

  ۲- ضریب تقلیل مقاومت برای کنترل چشمه اتصال برابر ۰.۷۵ در نظر گرفته می شود.

   

1. نسبت مجاز برش چشمه اتصال :

۱- ستون های قطع شده :

• با توجه به اینکه نرم افزار ایتبس مقاومت برشی چشمه اتصال را در ستون های قطع شده ( مانند بام) در خلاف جهت اطمینان محاسبه می نماید، گزینه ای تحت عنوان (Max Allowable Joint Shear Ratio for Discontinuous Columns) در اختیار کاربر قرار گرفته است تا نسبت بیشینه مجاز در این گونه المان ها جداگانه تعریف گردد.

  ۲- ستون های پیوسته :

  در این حالت نیز کاربر می تواند نسبت مجاز را به دلخواه در قسمت (Max Allowable Joint Shear Ratio for Continuous Columns) تعریف نماید.

  

   

1. آرماتورهای اجرایی یا محاسباتی تیرها

• کنترل برش چشمه اتصال در نرم افزار دکتر ایتبس به صورت پیش فرض با مقدار آرماتور محاسباتی برای تیرها انجام می شود، در صورتی که مقدار آرماتور اجرایی ممکن است از مقدار آرماتور محاسباتی بیشتر در نظر گرفته شود که این بیشتر شدن آرماتور باعث افزایش نیروهای وارده به چشمه اتصال می شود. 

• در این حالت کاربر می تواند با انتخاب گزینه (Consider Implement Rebar) کنترل چشمه اتصال را در حالت مقادیر آرماتور اجرایی برای تیرها انجام دهد.

• تعداد و نوع آرماتورهای اجرایی بر اساس تعریف اولیه کاربر در قسمت (Beam Rebar) و به صورت خودکار توسط نرم افزار در هر آنالیز محاسبه می شود. ( برای توضیحات بیشتر به راهنمای "آرماتور های اجرایی تیرها" مراجعه شود)

• لازم به ذکر است آرماتور اجرایی با فرض آرماتور ماکزیمم گره اتصال برای دو تیر همراستا و پیوسته ( دو تیری که اختلاف زاویه آنها در گره اتصال کمتر از مقدار تعریف شده توسط کاربر است)اصلاح می شود و مبنای محاسبات برش چشمه اتصال قرار می گیرد.

1. تیرهای پیرامونی

• در لبه های پیرامونی سازه معمولا تیرها در آکس ستون اجرا نمی شوند بلکه در لبه سازه و همباد لبه ستونها اجرا می شوند. در حالیکه در نرم افزار طراحان تیرها را در معمولا در آکس ستون مدل می کنند. 

• این تفاوت در سطح برش موثر (Aj)، در محاسبات برش چشمه اتصال بسیار تاثیر گذار است.

  

• با توجه به اینکه نرم افزار ایتبس مقاومت برش چشمه اتصال را در خلاف جهت اطمینان بر اساس شکل سمت راست انجام می دهد، کاربر می بایست برای ستون های مورد نگرانی، از طریق جدول موجود در دفترچه محاسبات دکتر ایتبس این موارد را کنترل نماید. مثلا برای شکل فوق نسبت مجاز می بایست به مقدار (0.57) محدود شود.